Zasady Catch & Release, cz.2

Napisane przez Jerzy Kowalski, 10 lipiec 2021.

Krwawienia
Myers i Poarch (2000) odkryli, że pojawienie się krwawień u zaciętych bassów wielkogębowych (largemouth bass) było związane z ich śmiertelnością i z umiejscowieniem haczyka. Z 19 krwawiących ryb 47% zginęło, podczas gdy ten sam wskaźnik u ryb niekrwawiących wynosił tylko 20%. Krwawienie było obserwowane u 48% ryb zaciętych w gardle i 50% ryb zaciętych w skrzelach, podczas gdy jedynie 1% ryb krwawiło po zacięciu w paszczy. Analogicznie, wyniki badań nad lipieniem arktycznym (arctic grayling) wskazują na związek pomiędzy intensywnością krwawienia a umiejscowieniem haczyka, jednakże w tym badaniu nie było związku między śmiertelnością, a intensywnością krwawienia (Clark, 1991). Natomiast Schisler i Bergensen (1996) odkryli, że śmiertelność u pstrągów tęczowych (rainbow trout) był znacząco powiązana z intensywnością krwawienia. Ich model przewidział, że prawdopodobieństwo śmiertelności wzrasta od 16% w przypadku braku występowania krwawień do 40% przy krwawieniach obfitych. Odkryto także, że śmiertelność była znacząco powiązana z krwawieniem u ryb z gatunku cutthroat trout. Poziom śmiertelności wynosił 6,5% u ryb niekrwawiących, do 52,8% u ryb krwawiących (Pauley i Thomas, 1993). Wszystkie te badania wskazują, że ryzyko śmiertelności u ryb wzrasta w przypadku występowania krwawień u ryb i dlatego też, wędkarze powinni rozważyć zatrzymanie ryb obficie krwawiących.

Głębokość złowienia
Kiedy ryby są złowione i szybko wyholowane z głębokiej wody, mogą powstać obrażenia wywołane dekompresją. Dekompresja może spowodować znaczne rozszerzenie się pęcherza pławnego, niezdolność do zanurzenia się po wypuszczeniu, zatory gazowe (zablokowanie przepływu krwi spowodowane pojawieniem się pęcherzyków gazu we krwi - przyp. tłum.), wewnętrzne i/lub zewnętrzne krwawienia i w konsekwencji śmierć.

U ryb słodkowodnych obecne są dwa typy pęcherzy pławnych. Takie ryby, jak karpie, szczupakowate czy łososiowate, posiadają przewód łączący pęcherz pławny z przewodem pokarmowym. Te gatunki ryb mogą usuwać gaz i mogą szybciej kompensować pływalność niż ryby takie jak bass, sandacz, okoń i większość ryb z rodziny bassowatych (panfish), u których brak takiego łączącego przewodu i u których opróżnienie pęcherza pławnego zależy od dyfuzji gazu. Tak więc, chociaż wrażliwość na dekompresję jest różna u różnych gatunków, stanowi ona potencjalnie znaczące źródło śmiertelności.

Rys 2. Przyrząd używany do głębokiego uwalniania palii jeziorowej (lake trout) (zdjęcie dzięki uprzejmości D. Reid, Ministerstwo Zasobów Naturalnych, Owen Sound)

By uwolnić rybę, która cierpi wskutek dekompresji opracowano technikę zwaną "bąbelkowaniem" (fizzing), która polega na odbarczeniu (zmniejszeniu ciśnienia - przyp. tłum) pęcherza pławnego poprzez nakłucie ostrym narzędziem. Analizując zjawisko "fizzingu", Kerr (2001) zasugerował, że ta praktyka powinna być wycofana, ponieważ z jej stosowania mogą wynikać znaczące uszkodzenia ryb, a łowienie w wodach o głębokości 5-6 m powinno być ograniczone, jeżeli ma się zamiar wypuszczać złowione ryby. Kerr (2001) przeanalizował także kilka alternatywnych dla "fizzingu", technik uwalniania ryb złowionych na większych głębokościach. Obejmowały one opuszczanie ryb w celu ich uwolnienia, z powrotem na głębokość, na której były złowione, przy użyciu ciężarków (rys. 2) lub w specjalnej klatce zanurzeniowej. Jakkolwiek niewiele badań przeprowadzono w celu określenia efektywności tych alternatywnych metod, zaleca się ich stosowanie zamiast metody "fizzing". Jednakże, by ograniczyć skutki dekompresji u ryb, powinno się unikać wędkowania C&R na głębokich łowiskach.

Temperatura
Dowody wskazują na to, że śmiertelność C&R jest bezpośrednio związana z temperaturą wody, ze zwiększeniem śmiertelności w ekstremalnych temperaturach. W porównaniach śmiertelności w różnych porach roku, powodowanej złowieniem ryby z gatunku bluegill, Muoneke (1992b) odkrył, że śmiertelność była znacznie większa w lecie, gdy temperatura wody była najwyższa. Jednakże to badanie nie uwzględniało innych zmiennych, takich jak różnice w ilości pobieranego pokarmu czy w statusie rozrodczym, które mogły zwiększać śmiertelność w porze letniej. Podobnie, wykazano zwiększenie śmiertelność wśród ryb z gatunku cutthroat trout od zera do 8,6% przy wzroście temperatury od 8oC do 16oC (Dotson, 1982). W metaanalizie (metaanaliza - pojęcie z zakresu analizy danych, określające wtórne odkrywanie wiedzy metodą uogólniania informacji zawartych w publikacjach czy źródłach pierwotnych - przyp. tłum.) badań śmiertelności ryb z gatunku black bass, związanej z połowami w trakcie zawodów wędkarskich, zaobserwowano silną zależność pomiędzy temperaturą wody, a śmiertelnością ryb zarówno przed wypuszczeniem jak i po ich wypuszczeniu (Wilde, 1998). Badanie z zawodów w łowieniu ryb z gatunku walleye (północnoamerykański odpowiednik naszego sandacza - przyp. tłum.), wskazuje, że ich śmiertelność wzrasta wraz z podwyższaniem się temperatury wody i sugeruje, że terminy zawodów wędkarskich powinny być ograniczone do wiosny i jesieni (O'Neil i Pattenden, 1992) lub do okresów, gdy woda ma temperaturę niższą niż 15,6oC (60oF) (Boland, 1994). Wilkie i wsp. (1997) zbadali fizjologię powysiłkową łososia atlantyckiego (atlantic salmon) przy 12°, 18° i 23°C i odkryli, że powrót do równowagi fizjologicznej był najwolniejszy w wodzie o temp. 12oC, jakkolwiek w temp. 23oC zaobserwowano znaczącą śmiertelność. Takie wyniki sugerują, że wyższa temperatura wody ułatwia powrót do równowagi fizjologicznej (powrót do zdrowia), lecz ekstremalnie wysokie temperatury powodują wzrost śmiertelności.

Nuhfer i Alexander (1992) odkryli, że śmiertelność wzrastała wraz z temperaturą wody u pstrągów źródlanych (brook trout), które krwawiły w wyniku zahaczania ze skrzeli lub z okolic gardła. Odkryto również, że wzrost temperatury powodował wzrost śmiertelności w przypadku bassa małogębowego (smallmouth bass) (Cooke i Hogle, 2000), bassa wielkogębowego (largemouth bass) (Gustaveson i wsp., 1991; Meals i Miranda, 1994) oraz ryby z gatunku striped bass (Nelson, 1998). Co ciekawe, Bettoli i Osborne (1998), odkryli, że śmiertelność C&R ryb z gatunku striped bass była liniowo zależna od temperatury powietrza, ale nie od temperatury wody, sugerując, że temperatura podczas ekspozycji ryby na powietrze może być ważniejszym czynnikiem dla zapewnienia przeżycia niż temperatura wody. Te badania wykazują, że śmiertelność C&R wzrasta wraz ze wzrostem temperatury, i że należy wykazywać szczególną ostrożność łowiąc podczas ekstremalnie ciepłej pogody. Podobne obawy występują przy uwalnianiu ryb złowionych pod lodem i wystawianiu ich na niskie temperatury. Sugeruje się, że w bardzo niskich temperaturach oczy i skrzela mogą ulec uszkodzeniu wskutek zamarznięcia podczas ekstremalnie zimnych dni. Jednakże, badania sprawdzające przeżywalność C&R ryb z gatunku walleye podczas połowów podlodowych nie wykazały dowodów uszkodzenia czy śmiertelności spowodowanych narażeniem ryb na niskie temperatury (Ellis, 2000). Tak więc, chociaż krótkie narażenie ryb na niskie temperatury może nie wywoływać śmiertelności czy uszkodzeń, najlepiej minimalizować czas przetrzymywania ryb poza wodą podczas łowienia podlodowego.

Rodzaj podbieraka
Pomimo rozpowszechnionego użycia podbieraków przez wędkarzy, stosunkowo mała liczba badań została poświęcona uszkodzeniom powodowanym przez ich stosowanie, lub ocenie, które z dostępnych typów podbieraków wywoływały najmniejsze obrażenia u ryb. Generalnie, zaleca się ograniczanie stosowania podbieraków, ponieważ sądzi się, że zwiększa ono uszkodzenia płetw i usuwa ochronną warstwę śluzu, co powoduje zwiększoną wrażliwość na zachorowanie. Barthel i wsp. (2003) przebadali wpływ rodzaju siatki podbieraka na obrażenia i śmiertelność ryb z gatunku bluegill. Określili liczbowo efekty lądowania ryb za pomocą podbieraków w okresie 168 godzin po złowieniu i odkryli, że w grupie ryb lądowanych bez użycia podbieraków, wystąpiła zerowa śmiertelność, podczas gdy w grupie ryb podbieranych podbierakiem wskaźnik śmiertelności wyniósł od 4 do 14%. Zaobserwowano również zwiększenie otarć płetw piersiowych oraz ogonowej oraz naruszenia skóry (utrata łusek i śluzu). Z czterech porównywanych rodzajów siatki podbierakowej (gumowa, bezwęzłowa nylonowa, cienka węzłowa nylonowa oraz szorstka węzłowa nylonowa) siatki węzłowe powodowały znacznie większe uszkodzenia ciała ryb i znacznie większą śmiertelność niż siatki gumowe czy bezwęzłowe. Tak więc, obrażenia, (a także śmiertelność) mogą być ograniczone, jeśli stosowanie podbieraków będzie ograniczane do tych przypadków, kiedy ich użycie jest potrzebne w celu bezpiecznego wyholowania i ograniczenia ruchów ryby w celu zapobiegania mechanicznym uszkodzeniom. Jednakże kiedy stosowanie podbieraków jest preferowane lub wymagane należy używać takich, których siatka wykonana jest z gumy lub z siatki bezwęzłowej.

Rys. 3. Musky przetrzymywany w tzw. kołysce (zdjęcie dzięki uprzejmości S. Kerr, Ministerstwo Zasobów Naturalnych, Peterborough)

W celu zminimalizowania stresu dużych ryb (np. musky), sugeruje się użycie specjalnych kołysek. Tego typu podbierak ogólnie składa się z siatki rozciągniętej pomiędzy dwoma drążkami, w celu dostosowania jej do kształtu ciała ryby (rys. 3). Użycie kołyski umożliwia uspokojenie ryby pozostającej w wodzie, jednocześnie umożliwiając usunięcie haczyków. Dodatkowo, w konstrukcję kołyski może być wbudowania taśma miernicza pozwalająca na zmierzenie ryby podczas jej pozostawania w wodzie. Chociaż nie były przeprowadzane żadne naukowe badania sprawdzające korzyści ze stosowania kołyski dla dużych ryb, to ich użycie jest generalnie uznawane za korzystne (Smith, 2001).

Ekspozycja na powietrzu
Ferguson i Tufts (1992) wykazali, że istnieje bezpośredni wpływ czasu ekspozycji na powietrze na śmiertelność pstrąga tęczowego (rainbow trout). Pstrągi, które płoszono średnio przez 10 minut, wykazywały przeżywalność na poziomie 88%, jednakże obniżała się ona do poziomu 62% u ryb, które następnie przetrzymywano na powietrzu przez 30 sekund, a przeżywalność wynosiła zaledwie 28% u ryb wystawionych na powietrze przez 60 sekund (Ferguson i Tafts, 1992). Cooke i wsp. (2001) badali wpływ czasu zajmowania się rybą na obrażenia oraz zaburzenia pracy serca u ryb z gatunku black bass. Podczas, gdy ekspozycja na powietrze nie powodowała śmiertelności, zaobserwowano bradykardię (zwolnienie częstości rytmu serca) podczas przebywania ryby na powietrzu, a rzut serca zwiększał się po tym jak ryby wróciły do wody. Symulowane wędkowanie (ryby były płoszone przez 30 sekund) spowodowały wzrost rzutu serca oraz arytmię (nieregularny rytm serca). Ryby, które były przetrzymane na powietrzu przez 30 sekund potrzebowały 2 godzin na pełny powrót czynności serca do stanu początkowego, podczas gdy ryby znajdujące się poza wodą przez 180 sekund, potrzebowały 4 godzin na pełną regenerację (Cooke i wsp., 2001).
Wyniki tych badań wykazują szkodliwy wpływ ekspozycji na powietrze i podkreślają potrzebę ograniczania czasu przetrzymywania ryb i czasu przebywania ryby poza wodą podczas C&R.

Czas powrotu czynności życiowych
Poza natychmiastowymi efektami praktyk C&R, ryba może nie odzyskać fizjologicznej równowagi przez jakiś czas po jej wypuszczeniu. Beggs i wsp. (1980) odkryli, że złowione ryby z gatunku musky potrzebowały 12 do 18 godzin na powrót do równowagi z kwasicy spowodowanej połowem. Podobne okresy powrotu do równowagi obserwowano u łososi atlantyckich (atlantic salmon), które po około 10-cio minutowym zmuszeniu do wysiłku (np. podczas holu) miały zewnątrzkomórkową kwasicę, która trwała przez około 4 godziny oraz poziom mleczanów (metabolity beztlenowych i zazwyczaj powysiłkowych procesów metabolicznych w tkance mięśniowej - przyp. tłum.) we krwi, pozostawał znacząco podwyższony przez 8 godzin (Tufts i wsp., 1991). Porównując hodowlane i dzikie pstrągi tęczowe (rainbow trout) Wydoski i wsp. (1976) odkryli, że zahaczenie ryb powodowało wzrost poziomu chlorków we krwi i wzrost osmolarności osocza, które powracały do wartości prawidłowych przez 8 godzin. Cooke i wsp. (2003a) badali odpowiedź ze strony serca bassów wielkogębowych na symulowany połów wędkarski i odkryli, że mniej więcej 135 minut było potrzebne bassom na powrót do parametrów pracy serca sprzed doświadczenia. Długość czasu potrzebnego rybie na dojście do równowagi fizjologicznej po zastosowaniu praktyki C&R, może pomóc wyjaśnić dlaczego śmiertelność jest często opóźniona aż do okresu po wypuszczeniu ryby. (odległa śmiertelność po wypuszczaniu ryb).

Rozmiar ryb
Za związany ze śmiertelnością C&R jest również rozmiar ryby, ponieważ większe ryby są trudniejsze do opanowania, trudniej się nimi zajmować, toteż można oczekiwać zwiększenia śmiertelności wraz ze wzrostem rozmiarów ryby. Na poparcie tej hipotezy Meals i Miranda (1994) odkryli, że śmiertelność bassów wielkogębowych (largemouth bass) złowionych podczas zawodów wędkarskich była znacząco wyższa (29% vs. 9%) w przypadku ryb dłuższych niż 18 cali (ok. 45cm) w porównaniu z rybami o długości 12-14 cali (30-35 cm). Podobnie, podczas metaanalizy badań śmiertelności ryb z gatunku blackbass związanej z ich połowami na zawodach wędkarskich, Wilde (1998) odkrył nieznamienny, lecz istniejący związek pomiędzy rozmiarem ryb a wczesną śmiertelnością. Jednakże, zwiększona śmiertelność obserwowana podczas tych badań u większych osobników, może być przypisana stłoczeniu ryb oraz zwiększonemu zużyciu tlenu podczas przetrzymywania ryb w kadziach, a nie zasadniczą zależnością pomiędzy wielkością ryb a ich śmiertelnością. Przeprowadzono także inne badania, w których sprawdzano związek pomiędzy śmiertelnością ryb a ich wielkością, lecz nie stwierdzono w nich znaczących zależności (Titus i Vanicek, 1988; Schill, 1996). Należy zauważyć, że omawiane badania sprawdzały śmiertelność i rozmiary ryb w ramach gatunków, a nie między gatunkami. Wewnątrzgatunkowe badania są trudne do zinterpretowania, ponieważ jakiekolwiek zauważone zależności między rozmiarami ryb, a śmiertelnością mogą być przypisane innym czynnikom, które są różne między gatunkami, takie jak zachowania podczas żerowania i morfologia otworu gębowego. Jednakże, można się zasadnie spodziewać, że gatunki dużych ryb, takie jak szczupak (northern pike) czy musky mogą być bardziej podatne na śmiertelność niż gatunki mniejszych ryb. Te "duże" gatunki są często holowane przez dłuższy czas oraz przetrzymywane dłużej po złowieniu w celu sfotografowania, co w rezultacie wywołuje znacznie większe zaburzenia ich równowagi fizjologicznej po złowieniu.
Dlatego też, by zminimalizować ryzyko wystąpienia urazów i zapobiec zwiększeniu śmiertelności, zaleca się poświęcanie nadzwyczajnej uwagi podczas zajmowania się dużymi rybami i ich przetrzymywania.

Wytyczne C&R

Większość dotychczasowych badań dotyczących C&R skupiała się na sprawdzaniu specyficznych dla gatunku odpowiedzi na potencjalne czynniki wpływające na śmiertelność. Jednakże w związku z wielką ilością badań już zakończonych, wyłoniła się spora liczba ogólnych tendencji. Dlatego też, chociaż należy wykazywać ostrożność przy przenoszeniu odkryć specyficznych dla danych gatunków na inne, następujące zalecenia są, z uwzględnieniem dostępnych podstaw naukowych, ogólnymi wytycznymi, których należy przestrzegać w celu zmniejszenia śmiertelności C&R dla większości gatunków.

Techniki wędkowania

• Należy używać okrągłych haczyków, ponieważ minimalizują one prawdopodobieństwo głębokiego zahaczenia ryby.
• Zaleca się stosowanie haków bezzadziorowych, które są łatwiejsze do usunięcia i dlatego skracają czas przetrzymywania ryby.
• Zaleca się odstępowanie od stosowania przynęt naturalnych, jako tych, które zwiększają prawdopodobieństwo głębokiego zahaczenia ryb.
• Zalecane jest stosowanie przynęt sztucznych.
• Nie wolno zostawiać wędek bez dozoru, jako że może to spowodować głębsze połknięcie przynęty.
• Żyłka (linka) używana podczas połowu, powinna być odpowiednia do poławianego gatunku. Zapobiegnie to przerwaniu żyłki (linki) oraz skróci czas holowania.
• Należy unikać łowienia podczas ekstremalnych temperatur wody (zarówno tych niskich, jak i wysokich), gdy zamierza się uwalniać złowione ryby.

Lądowanie ryb

• Złowiona ryba powinna być wyholowana tak szybko jak to możliwe, aby zapobiec fizycznemu wyczerpaniu ryby.
• Ryby powinny być lądowane ręką, jeżeli jest to możliwe.
• Jeżeli zastosowanie podbieraka jest potrzebne lub wymagane, powinien on być bezwęzłowy, a najlepiej wykonany z miękkiej gumy.
• Podczas lądowania ekstremalnie dużych okazów (np. musky), należy rozważyć zastosowanie kołyski.

Przetrzymywanie oraz fotografowanie złowionych ryb

• Należy trzymać rybę w wodzie jak najdłużej, by zminimalizować czas jej ekspozycji na powietrze.
• Nigdy nie należy wkładać palców pod skrzela ani w oczy.
• Nie należy nigdy trzymać ciężkiej ryby za szczękę, jako że może to spowodować uszkodzenie szczęki i kręgów.
• Duże ryby należy trzymać poziomo i podtrzymywać ciało by uniknąć uszkodzeń organów wewnętrznych.
• Rybę należy trzymać zwilżonymi rękami bądź używając mokrych, płóciennych rękawiczek.
• Należy mieć przygotowany sprzęt fotograficzny przed lądowaniem ryby, by zminimalizować ekspozycję ryby na powietrze.
• Należy fotografować rybę w wodzie, jeżeli tylko to możliwe.

Odhaczanie ryby

• Należy mieć pod ręką szczypce o długich końcówkach w celu usunięcia haczyka.
• Haczyk należy usunąć szybko, trzymając rybę w wodzie.
• Jeśli ryba jest zahaczona głęboko, należy przeciąć linkę i jak najszybciej uwolnić rybę.
• Należy unikać stosowania haczyków wykonanych ze stali nierdzewnej z uwagi na dłuższy czas potrzebny na ich skorodowanie po pozostawieniu w rybie.

Dekompresja

• Zamierzając wypuszczać złowione ryby, należy unikać łowienia na większych głębokościach (5-6 metrów).
• Należy brać pod uwagę głębokość złowienia ryby decydując czy uwolnić rybę czy nie.
• Należy uwalniać rybę niezwłocznie po jej lądowaniu.
• Nie należy stosować sztucznego odbarczenia pęcherza pławnego ("fizzing").

Przywracanie sprawności ryby

• Jeśli połów nastąpił w miejscu, gdzie jest nurt, rybę należy ustawić grzbietem do góry, głową pod prąd.
• Jeśli nie ma nurtu, należy delikatnie poruszać rybą w wodzie do przodu i do tyłu, aż ryba zacznie normalnie poruszać skrzelami i będzie zdolna do utrzymania równowagi.
• Kiedy ryba zacznie się gwałtownie poruszać, należy pozwolić jej odpłynąć.

Dziękuję Steve Kerr, który zasugerował przeprowadzenie projektu jak również zapewniał pomoc i ukierunkowanie w przygotowaniu niniejszego sprawozdania. Cory Suski, który również udzielał cennych rad w trakcie przygotowania przeglądu. Dr Bruce Tufts, za wniesienie konstruktywnych komentarzy podczas przygotowania artykułu do druku.

 Ten raport powinien być cytowany i włączany do bibliografii w następujący sposób:
Casselman, S. J. 2005. Catch-and-release angling: a review with guidelines for proper fish handling practices. Fish & Wildlife Branch. Ontario Ministry of Natural Resources. Peterborough, Ontario. 26 p.

Bibliografia:

Aalbers, S.A., G.M. Stutzer and M.A. Drawbridge. 2004. The effects of catch-and-release angling on the growth and survival of juvenile white seabass captures on offset circle and Jtype hooks. North American Journal of Fisheries Management 24: 793-800.

Archer, D.L. and H.A. Loyacano, Jr. 1975. Initial and delayed mortalities of largemouth bass captured in the 1973 National Keowee B.A.S.S. tournament. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Game and Fish Agencies 28: 90-96.

Barthel, B.L., S.J. Cooke, C.D. Suski and D.P. Philipp. 2003. Effects of landing net mesh type on injury and mortality in a freshwater recreational fishery. Fisheries Research 63: 275-282.

Barwick, D.H. 1985. Stocking and hooking mortality of planted rainbow trout in Jocassee Reservoir, South Carolina. North American Journal of Fisheries Management 5: 580-583.

Beggs, G.L., G.F. Holeton and E.J. Crossman. 1980. Some physiological consequences of angling stress in muskellunge, Esox masquinongy Mitchill. Journal of Fish Biology 17: 649-659.

Bendock, T. and M. Alexanderstottir. 1991. Hook-and-release mortality in the Kenai River chinook salmon recreational fishery. Alaska Department of Fish and Game, Fisheries Data Series No. 91-39.

Bennett, D.H., L.K. Dunsmoor, R.E. Rohrer and B.E. Rieman. 1989. Mortality of tournament caught largemouth and smallmouth bass in Idaho lakes and reservoirs. California Fish and Game 75: 20-26.

Bettoli, P.W. and R.S. Osborne. 1998. Hooking mortality and behavior of striped bass following catch and release angling. North American Journal of Fisheries Management 18: 609-615.

Bettoli, P.W., C.S. Vandergoot and P.T. Horner. 2000. Hooking mortality of saugers in the Tennessee River. North American Journal of Fisheries Management 20: 833-837.

Boland, T.L. 1994. The differential return rates of walleye tagged during tournament fishing and Iowa DNR electrofishing on pools 12 and 13, upper Mississippi River, 1991-1993. Iowa Department of Natural Resources, Bureau of Fisheries, Bellevue Fisheries Station, 17 p.

Booth, R.K., J.D. Kieffer, K. Davidson, A.T. Bielak and B.L. Tufts. 1994. Effects of late-season catch and release angling on anaerobic metabolism, acid-base status, survival, and gamete viability in wild Atlantic salmon (Salmo salar). Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 52: 283-290.

Bugley, K. and G. Shepherd. 1991. Effect of catch-and-release angling on the survival of black sea bass. North American Journal of Fisheries Management 11: 468-471.

Burdick, B. and R. Wydoski. 1989. Effects of hooking mortality on a bluegill fishery in a western reservoir. In: Catch-and-Release Fishing - A Decade of Experience, pp. 187-196. (Barnhart, R.A. and T.D Roelofs, Eds.). Arcata, California: Humboltd State University, California Cooperative Fisheries Research Unit.

Burkholder, A. 1992. Mortality of northern pike captured and released with sport fishing gear. Alaska Department of Fish and Game, Fisheries Data Series No. 92-3.

Butler, J.A. and R.E. Loeffel. 1972. Experimental use of barbless hooks in Oregon's troll salmon fishery. Pacific Marine Fisheries Commission Bulletin 8: 23-30.

Childress, W.M. 1989a. Hooking mortality of white bass, striped bass white bass x striped hybrid bass and red drum. Texas Parks and Wildlife Department, Final Report. F-31-R-15.

Childress, W.M. 1989b. Catch-and-release mortality of white and black crappie. In: Catch-and-Release Fishing - A Decade of Experience, pp 175-186. (Barnhart, R.A. and T.D. Roelofs, Eds.). Arcata California: Humboltd State University, California Cooperative Fisheries Research Unit.

Clapp, D.F. and R.D. Clark Jr. 1989. Hooking mortality of smallmouth bass caught on live minnows and artificial spinners. North American Journal of Fisheries Management 9: 81-85.

Clark, R.A. 1991. Mortality of Arctic grayling captured and released with sport fishing gear. Alaska Department of Fish and Game, Fisheries Data Series No. 91-59.

Colvin, M.A. 1991. Evaluation of minimum-size limits and reduced daily limits on the crappie populations and fisheries in five large Missouri reservoirs. North American Journal of Fisheries Management 11: 585-597.

Cooke, S.J. and W. J. Hogle. 2000. Effects of retention gear on the injury and short-term mortality of adult smallmouth bass. North American Journal of Fisheries Management 20: 1033-1039.

Cooke, S.J., K.G. Ostrand, C.M. Bunt, J.F. Schreer, D.H. Wahl and D.P. Philipp. 2003a. Cardiovascular responses of largemouth bass to exhaustive exercise and brief air exposure over a range of water temperatures. Transactions of the American Fisheries Society 132: 1154-1165.

Cooke, S.J., D.P. Philipp, K.M. Dunmall and J.F. Schreer. 2001. The influence of terminal tackle on injury, handling time, and cardiac disturbance of rock bass. North American Journal of Fisheries Management 21: 333-342.

Cooke, S.J., D.P. Philipp, J.F. Schreer and R.S. McKinley. 2000. Locomotory impairment of nesting male largemouth bass following catch-and-release angling. North American Journal of Fisheries Management 20: 968-977.

Cooke, S.J., C.D. Suski, B.L. Barthel, K.G. Ostrand, B.L. Tufts and D.P. Philipp. 2003b. Injury and mortality induced by four hook types on bluegill and pumpkinseed. North American Journal of Fisheries Management 23: 883-893.

Cooke, S.J. and C.D. Suski. 2004. Are circle hooks an effective tool for conserving marine and freshwater recreational catch-and-release fisheries? Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems 14: 299-326.

Dextrase, A.J. and H.E. Ball. 1991. Hooking mortality of lake trout angled through the ice. North American Journal of Fisheries Management 11: 477-479.

Diodata, P.J. 1991. Estimating mortality of hooked and released striped bass. National Marine Fisheries Service, AFC-22.

Dotson, T. 1982. Mortalities in trout caused by gear type and angler-induced stress. North American Journal of Fisheries Management 2: 60-65.

DuBois, R.B., T.L. Margenau, R.S. Stewart, P.K. Cunningham and P.W. Rasmussen. 1994. Hooking mortality of northern pike angled through ice. North American Journal of Fisheries Management 14: 769-775.

Dunmall, K.M., S.J. Cooke, J.F. Schreer and R.S. McKinley. 2001. The effect of scented lures on the hooking injury and mortality of smallmouth bass caught by novice and experienced anglers. North American Journal of Fisheries Management 21: 242-248.

Ellis, G. 2000. Do winter walleye survive release? Ontario Out of Doors 32:46-51.

Faccin, A. 1983. Hooking mortality of fly-caught Duncan River rainbow trout (Salmo gairdneri) in Harper Lake, British Columbia. British Columbia Fish and Wildlife, Fisheries Technical Circular 58.

Falk, M.R. and D.V. Gillman. 1975. Mortality data for angled Arctic grayling and northern pike from the Great Slave Lake area, Northwest Territories. Winnipeg, Manitoba: Canada Department of Environmental Fisheries and Marine Services, Technical Report CEN/D-75-1.

Falk, M.R., D.V. Gillman and L.W. Dahlke. 1974. Comparison of mortality between barbed and barbless hooked lake trout. Winnipeg, Manitoba: Canada Department of Environmental Fisheries and Marine Services, Technical Report CEN/T-74-1.

Ferguson, R.A. and B.L. Tufts. 1992. Physiological effects of brief air exposure in exhaustively exercised rainbow trout (Oncorhynchus mykiss): implications for "catch and release" fisheries. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 49: 1157-1162.

Fielder, D.G. and B.A. Johnson. 1992. Weigh-in, delayed and total mortality of walleyes at two live-release fishing tournaments on Lake Oahe, South Dakota. South Dakota Game and Fish Parks Department, Special Report No. 92-5.

Fletcher, D.H. 1987. Hooking mortality of walleye captured in Porcupine Bay, Washington. North American Journal Fisheries Management 7: 594-596.

Goeman, T.J. 1991. Walleye mortality during a live-release tournament on Mille Lacs, Minnesota. North American Journal of Fisheries Management 11: 57-61.

Gustaveson, A.W., R.S. Wydoski and G.A. Wedemeyer. 1991. Physiological response of largemouth bass to angling stress. Transactions of the American Fisheries Society 120: 629-636.

Harrell, R.M. 1988. Catch and release mortality of striped bass with artificial lures and baits. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Fish and Wildlife Agencies 41: 70-75.

Hartley, R.A. and J. R. Moring. 1991. Initial and delayed mortality of largemouth and smallmouth basses due to tournaments. In: Warmwater Fisheries Symposium I, pp. 269-272.

(Cooper, J.L.and R.H. Hamre, Eds.). Fort Colins, Colorado: U.S. Department of Agriculture, Forestry Service, General Technical Report RM-207.

Hegen, H.E. and A.W. Green. 1983. Handling and tagging survival of hook-caught spotted seatrout held in cages. Proceedings of the Texas Chapter of the American Fisheries Society 5: 39-53.

Hegen, H.E. G.E. Saul and G.C. Matlock. 1987. Survival of hook-caught spotted seatrout. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of the Fish and Wildlife Agencies 38: 488-494.

Hubbard, W.D. and L.E. Miranda. 1991. Mortality of white crappie after catch and release. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Fish and Wildlife Agencies 43: 49-55.

Hulbert, P.J. and R. Engstrom-Heg. 1980. Hooking mortality of worm-caught hatchery brown trout. New York Fish and Game Journal 27: 1-10.

Hunsaker, D., II., L.F. Marnell and P. Sharpe. 1970. Hooking mortality of Yellowstone cutthroat trout. Progressive Fish Culturist 32: 231-235.

Hysmith, B.T., J.H. Moczygemba and G.R. Wilde. 1992. Hooking mortality of striped bass in Lake Texoma, Texas-Oklahoma. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Fish and Wildlife Agencies 46: 413-420.

Jackson, J.J. and D.W. Willis. 1991. Short-term mortality of smallmouth bass caught during a live-release tournament at Lake Oahe, South Dakota. Prairie Naturalist 23: 201-204.

Jenkins Jr., T.M. 2003. Evaluating recent innovations in bait fishing tackle and technique for catch and release of rainbow trout. North American Journal of Fisheries Management, 23: 1098-1107.

Kerr, S.J. 2001. A review of "fizzing"- a technique for swim bladder deflation. Ontario Ministry of Natural Resources, Fisheries Section, Peterborough, Ontario, 13 p.

Klein, W.D. 1965. Mortality of rainbow trout caught on single and treble hooks and released. Progressive Fish Culturist 27: 171-172.

Lee, D.P. 1989. Mortality of tournament caught and released black bass in California. In: Catchand-Release Fishing - A Decade of Experience, pp. 207-216. (Barnhart, R.A. and T.D. Roelofs, Eds.). Arcata, California: Humboltd State University, California Cooperative Fisheries Research Unit.

Loftus, A.J., W.W. Taylor and M. Keller. 1988. An evaluation of lake trout (Salvelinus namaycush) hooking mortality in the upper Great Lakes. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 45: 1473-1479.

Marnell, L.F. and D. Hunsaker, II. 1970. Hooking mortality of lure-caught cutthroat trout (Salmo clarki) in relation to water temperature, fatigue, and reproductive maturity of released fish.

Transactions of the American Fisheries Society 99: 684-688.

Martin, J.H., K.W. Rice and L.W. McEachron. 1987a. Survival of three fishes caught on trotlines. Texas Parks and Wildlife Department, Coastal Fisheries Branch, Management Data Serial No. 111.

Martin, J.H., L.W. McEachron, J.F. Doerzbacher, K.W. Rice and J.M. Mambretti. 1987b. Comparison of trotline catches on four bait types in the Laguna Madre during June-August 1985. Texas Parks and Wildlife Department, Coastal Fisheries Branch, Manage. Data Ser. No. 124.

Mason, J.W. and R.L. Hunt. 1967. Mortality rates of deeply hooked rainbow trout. The Progressive Fish-Culturist 29: 87-91.

Matlock, G.C. and J.A. Dailey. 1981. Survival of hook-caught spotted seatrout held in cages. Texas Parks and Wildlife Department, Management Data Serial No. 15.

Matlock, G.C., L.W. McEachron, J.A. Dailey, P.A. Unger and P. Chai. 1993. Short-term hooking mortalities of red drums and spotted seatrout caught on single-barb and treble hooks. North American Journal of Fisheries Management 13: 186-189.

May, B.E. 1973. Evaluation of large-scale release programs with special reference to bass fishing tournaments. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Fish and Wildlife Agencies, 26: 325-329.

May, E. 1990. An evaluation of angler induced mortality of striped bass in Maryland. Maryland Department of Natural Resources, AFC-18-1.

Meals, K. O. and L. E. Miranda. 1994. Size-related mortality of tournament-caught largemouth bass. North American Journal of Fisheries Management 14: 460-463.

Milne, D.J. and E.A.R. Ball. 1956. The mortality of small salmon when caught by trolling and tagged or released untagged. In: Progress Reports of Pacific Coast Salmon Stations, No. 106, pp. 10-12. Nanaimo, British Columbia: Fisheries Research Board of Canada.

Muoneke, M.I. 1991. Seasonal hooking mortality of Guadalupe bass caught on artificial lures. In: Warmwater Fisheries Symposium I, pp. 273-277. (Cooper, J.L. and R.H. Hamre, Eds.). Fort Collins, Colorado: U.S. Department of Agriculture, Forestry Service, General Technical Report RM-207.

Muoneke, M.I. 1992a. Hooking mortality of white crappie, Pomoxis annularis Rafinesque, and spotted bass, Micropterus punctulatus (Rafinesque), in Texas reservoirs. Aquaculture Fisheries Management 23: 87-93.

Muoneke, M.I. 1992b. Seasonal hooking mortality of bluegills caught on natural baits. North American Journal of Fisheries Management 12: 645-649.

Muoneke, M.I. 1993. Seasonal hooking mortality of flathead catfish and blue catfish. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Fish and Wildlife Agencies 45: 392-398.

Muoneke, M. I. and W.M. Childress. 1994. Hooking mortality: a review for recreational fisheries. Reviews in Fisheries Science 2(2): 123-156.

Myers, R.A. and S.M. Poarch. 2000. Effects of bait type and hooking location on post-release mortality of largemouth bass. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Fish and Wildlife Agencies 54: 39-45.

Nelson, K. L. 1998. Catch-and-release mortality of striped bass in the Roanoke River, North Carolina. North American Journal of Fisheries Management 18: 25-30.

Newman, D.L. and T.W. Storck. 1986. Angler catch, growth and hooking mortality of tiger muskellunge in small centrarchid-dominated impoundments. American Fisheries Society Special Publication 15: 246-351.

Natural Research Consultants. 1989. Hooking mortality study. Saltonstall-Kennedy Project Quarterly Progress Report, Natural Resources Consultants NA89AB-H-00012.

Nuhfer, A.J. and G.R. Alexander. 1992. Hooking mortality of trophy-sized wild brook trout caught on artificial lures. North American Journal of Fisheries Management 12: 634-644.

Ontario Ministry of Natural Resources. 2003. 2000 Survey of recreational fishing in Ontario: a descriptive analysis. Peterborough, Ontario. 237 p.

Ontario Ministry of Natural Resources and Muskies Canada. 1999. Effective release techniques for muskellunge. Peterborough, Ontario. 7 p.

O'Neil, J. and R. Pattenden. 1992. Walleye mortality at four live-release tournaments in Alberta, 1991. R.L. & L. Environmental Services Ltd. Edmonton, Alberta, 49 p.

Ott, R.A., Jr. and K.W. Storey. 1993. Channel catfish hooking mortality. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Fish and Wildlife Agencies 45: 399-406.

Parks, J.O. and J.E. Kraai. 1991. Walleye hooking mortality at Lake Meredith. Texas Parks and Wildlife Department, Fisheries Division, Management Data Serial No. 52.

Pauley, G.B. and G.L. Thomas. 1993. Mortality of anadromous coastal cutthroat trout caught with artificial lures and natural bait. North American Journal of Fisheries Management 13: 337-345.

Payer, R.D., R.B. Pierce and D.L. Pereira. 1989. Hooking mortality of walleyes caught on live and artificial baits. North American Journal of Fisheries Management 9: 188-192.

Pelzman, R.J. 1978. Hooking mortality of juvenile largemouth bass, Micropterus salmoides. California Fish and Game 64(3): 185-188.

Rowe, R. and K. Esseltine. 2001. Post catch-and-release survival of Lake Nipissing walleye during ice fishing. Ontario Ministry of Natural Resources, Draft Report. 14 p.

Rutledge, W.P. 1975. Hooking mortality study. Texas Parks and Wildlife Department, Final Report, Federal Aid Project, F-31-R1.

Rutledge, W.P. and D.L. Pritchard. 1977. Hooking mortality of largemouth bass captured by artificial lures and natural bait. In: Catch-and-Release Fishing as a Management Tool, pp. 103-107. (Barnhart, R.A. and T.D. Roelofs, Eds.). Arcata, California: Humboltd State University, California Cooperative Fisheries Research Unit.

Schaefer, W.F. 1989. Hooking mortality of walleyes in a northwestern Ontario Lake. North American Journal of Fisheries Management 9: 193-194.

Schaeffer, J.S. and E.M. Hoffman. 2002. Performance of barbed and barbless hooks in a marine recreational fishery. North American Journal of Fisheries Management 22: 229-235.

Schill, D.J. 1996. Hooking mortality of bait-caught rainbow trout in an Idaho stream and a hatchery: implications for special-regulation management. North American Journal of Fisheries Management 16: 348-356.

Schill, D.J., J.S. Griffith and R.E. Gresswell. 1986. Hooking mortality of cutthroat trout in a catch-and-release segment of the Yellowstone River, Yellowstone National Park. North American Journal of Fisheries Management 6: 226-232.

Schisler, G.J. and E.P. Bergersen. 1996. Post-release hooking mortality of rainbow trout caught on scented artificial baits. North American Journal of Fisheries Management 16: 570-578.

Schramm, H.L., Jr., P.J. Haydt and N.A. Bruno. 1985. Survival of tournament-caught largemouth bass in two Florida lakes. North American Journal of Fisheries Management 5: 606-611.

Schramm, H.L., Jr., P.J. Haydt and K.M. Portier. 1987. Evaluation of pre-release, post-release, and total mortality of largemouth bass caught during tournaments in two Florida lakes. North American Journal of Fisheries Management 7: 394-402.

Seidensticker, E.P. 1977. Mortality of largemouth bass for two tournaments using a "Don't Kill Your Catch" program. In: Catch-and-Release Fishing as a Management Tool, pp. 99-102.

(Barnhart, R.A. and T.D. Roelofs, Eds.). Arcata, California: Humboltd State University, California Cooperative Fisheries Research Unit.

Shetter, D.S. and L.N. Allison. 1955. Comparison of mortality between fly-hooked and wormhooked trout in Michigan streams. Michigan Department of Conservation, Institute Fisheries Research Miscellaneous Publication No. 9.

Shetter, D.S. and L.N. Allison. 1958. Mortality of trout caused by hooking with artificial lures in Michigan waters. Michigan Department of Conservation, Institute for Fisheries Research Miscellaneous Publication. No. 12.

Siewert, H.F. and J.B. Cave. 1990. Survival of released bluegill, Lepomis macrochirus, caught on artificial flies, worms, and spinner lures. Journal of Freshwater Ecology 5(4): 407-411.

Smith, I. 2001. How to make a cradle release for muskie. Ontario Out of Doors, March: 20-22.

Strange, D. 2003. Through-the-gill hook removal. In-Fisherman 28(6): 6-8.

Stringer, G.E. 1967. Comparative hooking mortality using three types of terminal gear on rainbow trout from Pennask Lake, British Columbia. Canadian Fish Culturist 39: 17-21.

Suski, C.D., S.S. Killen, S.J. Cooke, J.D. Kieffer, D.P. Philipp and B.L. Tufts. 2004. Physiological significance of the weigh-in during live-release angling tournaments for largemouth bass. Transactions of the American Fisheries Society 133: 1291-1303.

Suski, C.D., J.H. Svec, J.B. Ludden, F.J.S. Phelan and D.P. Philipp. 2003. The effect of catchand-release angling on the parental care behavior of male smallmouth bass. Transactions of the American Fisheries Society 132: 210-218.

Taylor, M.J. and K.R. White. 1992. A meta-analysis of hooking mortality of nonanadromous trout. North American Journal of Fisheries Management 12: 760-767.

Tilyou, G.A. and C.E. Hoenke. 1992. Evaluation of unattended yo-yos and triggers. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Fish and Wildlife Agencies 46: 505-509.

Titus, R.G. and C.D. Vanicek. 1988. Comparative hooking mortality of lure-caught lahontan cutthroat trout at Heenan Lake, California. California Fish and Game 74(4): 218-225.

Tufts, B.L., Y. Lang, K. Tufts and R.G. Boutilier. 1991. Exhaustive exercise in "wild" Atlantic salmon (Salmo salar): acid-base regulation and blood gas transport. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 48: 868-874.

Vincent-Lang, D., M. Alexandersdottir and D. McBride. 1993. Mortality of coho salmon caught and released using sport tackle in the Little Susitna River, Alaska. Fisheries Reseach 15: 339-356.

Warner, K. 1976. Hooking mortality of landlocked Atlantic salmon, Salmo salar in a hatchery environment. Transactions of the American Fisheries Society 105: 365-369.

Warner, K. 1978. Mortality of lake-dwelling landlocked Atlantic salmon, Salmo salar. Transactions of the American Fisheries Society 107: 518-522.

Warner, K. 1979. Mortality of landlocked Atlantic salmon hooked on four types of fishing gear at the hatchery. Progressive Fish Culturist 41: 99-102.

Warner, K. and P.R. Johnson. 1978. Mortality of landlocked Atlantic salmon (Salmo salar) hooked on flies and worms in a river nursery area. Transactions of the American Fisheries Society 107: 772-775.

Weidlein, W.D. 1989. Mortality of released sublegal-sized smallmouth bass, catch-and-release implications. In: Catch-and-Release Fishing - A Decade of Experience, pp 217-228. (Barnhart, R.A. and T.D. Roelofs, Eds.). Arcata, California: Humboltd State University, California Cooperative Fisheries Research Unit.

Welborn, T.L., Jr., and J.H. Barkley. 1974. Study on the survival of tournament released bass on Ross R. Barnett Reservoir, April 1973. Proceedings of the Annual Conference of the Southeastern Association of Game and Fish Agencies 27: 512-519.

Wertheimer, A., A. Celewycz, H. Jaenicke, D. Mortensen and J. Orsi. 1989. Size-related hooking mortality of incidentally caught chinook salmon, Oncorhynchus tshawytscha. Marine Fisheries Review 51(2): 28-35.

Wertheimer, A.C. 1988. Hooking mortality of chinook salmon released by commercial trollers. North American Journal of Fisheries Management 8: 346-355.

 Załącznik 1. Podsumowanie zestawień na podstawie studiów nad wypuszczaniem złowionych ryb (żółtym kolorem oznaczono gatunki występujące w Polsce).

tłumaczenie: Sławomir Wszołek, Jerzy Kowalski

Źródło: Ontario Ministry of Natural Resources
Copyright: 2007 Queens Printer Ontario
Wszelkie prawa do kopiowania i reprodukcji zastrzeżone